Құрметті азаматтар

1992 жылдан бастап 2012 жылдың  03 ақпанына   дейінгі аралықта барлығы 102 адам «Жуалы ауданынынң Құрметті азаматы» атағын алған.

Ел құрметтейтін азаматтары бар

Құнарсыз жерде дән өнбейді. Туған жерінің табиғатына мінез-құлқы тартпайтын адам сирек. Бауыржан Момышұлы мен Шерхан Мұртазаның өрлігі мен ерліктерін Жуалы табиғатына ұқсастыратындар аз емес. Асанқайғы бабамыз жұмаққа теңеп кеткен жерді Б.Момышұлы да өзінің «Ұшқан ұя» кітабында жеріне жеткізе суреттеді. Баукеңнің Жуалыны «Менің Швейцариям» деп айтқан сөзі баршаның аузында қанатты сөзге айналып кетті. Шерхан Мұртаза өз шығармаларында Жуалы туралы тұтас галерея жасады.

1222 жылы Шыңғысханның өзі осы Мыңбұлақ өңіріне шатырын тігіп, жиын өткізуі – Жуалы жерінің табиғаты таңғажайып болғанын дәлелдейтін сияқты. Бір кезде төрткүл дүниені ат тұяғымен дүбірлеткен Шыңғысхан шапқыншылығын да көрген бұл өңір. Отырар шаһарын шабарда Шыңғысханның жер қайысқан қолы Жуалы жерінде ұзақ уақыт тынығып, күш жинап, жорыққа қайта аттанған деген дерек бар.

Ұзақ жылдарға созылған жоңғар қалмақтарының қанқұйлы шапқыншылығы да бұл өңірге өз өрнегін салмай кеткен жоқ. «Билікөл көлі жағасында жоңғар қалмақтарымен болған шайқаста қазақ қолы үстем болып, қалмақтар тым-тырақай қашқан болатын». Көрнекті қазақ жазушысы Софы Сматаев «Елім-ай» романында Қошқарата маңында қалмақтармен көп күндерге созылған шайқас та қазақ жауынгерлерінің жеңісімен аяқталғанын жазады.

Жоңғар қалмақтарымен болған жүз жылдық соғыстарда «елім» деп еңіреп, ерлік көрсеткен азаматтар көп болды. Ерлік шежірелері ғасырлар қойнауына бет түзейтін қаңлыдан шыққан Құлан батыр, сиқым Рысбек батыр, байтана Садыбай, Шоқан батырлар туған халықтың азаматтығы мен тәуелсіздігі үшін аттан түспей, көзсіз ерліктің үлгісін көрсеткен қаһармандар болатын. Халқына қорған болған Батырбек датқа туралы ел арасында аңыз-әңгіме көп. Күреңбел ауылының маңында Батырбек датқа сазы деген жер бар.

1931-1932 жылдардағы ашаршылық кезінде Жуалыда көп адам алғы мен жуа теріп жеп аман қалған екен. Жуалылықтар Ұлы Отан соғысына да белсене қатысып, жанкешті ерліктің үлгісін көрсетті. Ауданнан майданға 5 мыңнан астам адам аттанып, олардың үш мыңға жуығы оралмай қалды. Қаһарман қолбасшы, аты аңызға айналған батыр Бауыржан Момышұлы, «Даңқ» орденінің үш бірдей толық иегері Тайыр Тастандиев, Кеңес Одағының Батырлары Дмитрий Пахомов, Дмитрий Кавешников, Владимир Вишневецкий және Федор Керданның есімдері тарихтың бетіне алтын әріптермен жазылды. Ауданда 1995 жылы Б.Момышұлының музейі ашылды.

Соғыстан кейін Жуалы жұртшылығы да халық шаруашылығын қалпына келтіруге белсене атсалысты. Ауданның әлеуметтік экономикалық салаларының жағдайын жақсарту үшін ауқымды жұмыстар атқарылды. Аудан экономикасының өркендеп, елдің әл-ауқатының артуына есімдері аудан, облыс қана емес, республикаға танымал Жұрынбай Медетов, Шыңғазы Үлеков және Затыбек Елшібаев сияқты шаруашылық, кәсіпорын басқарған азаматтар көп үлес қосты.

Аудан тұрғындары Социалистік Еңбек Ерлері жылқышы Әбден Рысбеков,  комбайншы Владимир Яковенко, картоп өсірушілер Мүсірепбек Бектаев пен Антонина Манченконың есімдерін әркез мақтанышпен ауызға алып отырады.

Аға ерлігі – ініге үлгі. Ауданда ағалардың жақсы дәстүрін кейінгі ұрпақ та абыроймен жалғастырып келеді. Бұл өңірді бүгінде батырлар ғана емес, генералдар елі деп те атайды. Отанына адал қызмет ету үлгісін Ішкі істер қызметінің генералдары Тәттібай Дүйсебаев, Есен Демесінов және Әділет генералы Тілепалды Ыбыраев көрсетті. Еліміздің Қарулы Күштер генералдары Алексей Тромбачев, Владимир Тегубенко, Бақытжан Ертаев, Диханбек Сатылғанов, Ұлттық қауіпсіздік саласының генералы Сейітжан Қойбақов есімдері жуалылық батырлар шоғырын жарқырата түсуде.

Жуалылықтар академик Лесбек Сейітбеков, биология ғылымының докторы Зерекбай Әліқұлов, мемлекеттік мекемелерде лауазымды қызмет атқарған Тельман Сауранбеков, тағы басқалардың есімдерін мақтан тұтады. Марқұмдар  жазушы Әміртай Бөрі, журналист Мұқан Әбілқайыров, өнер зерттеушісі, ғалым Мұсабек Жарқынбеков, ақын Бауыржан Үсенов және сәулетші Салауат Дембай, қазақ радиосының жезтаңдай дикторы Ұлжан Пармашқызының есімдері республика көлеміне кеңінен таныс.

Бүгінде Жуалыдан түлеп ұшқан қалам ұстаған 18 азамат облыстық және республикалық бұқаралық ақпарат құралдарында жемісті қызмет істеп жүр. Солардың арасында көпке кеңінен танымал болған, журналистика саласында жемісті еңбек етіп жүрген Қазақстан Жазушылар одағының мүшелері, Қазақстан  Журналистер одағы сыйлығының лауреаттары Доқтырхан Тұрлыбек, Толымбек Әлімбек, Қазақстанның құрметті журналисі Мақұлбек Рысдәулет, Талғат Айтбайұлы, Рақым Сатаев, Жақсылық Жүнісұлы, Дүрәлі Дүйсебаев, Талғат Сүйінбай, Қасым Әзімхан, Алпысбай Шымырбайұлы, Мырзахан Ахмет және Қазақстан Журналистер одағының мүшесі Аманкелді Ормантайдың есімдерін  ерекше атап өткен жөн.

Ауданда басқа салаларда да өз кәсібінің маманы атанып, еліміздің өсіп-өркендеуі, гүлденуі жолында аянбай тер төгіп жүрген азаматтар аз емес. Жуалының аты осындай азаматтармен айбынды әрі асқақ. Біз осыған қуанамыз. 

«Жуалы ауданының  Құрметті азаматы » атағын алған азаматтар тізімі